Την παραμονή της έναρξης των ψηφοφοριών στην Καπέλα Σιστίνα του Βατικανού, ο πρόεδρος Τραμπ έκανε πλάκα, δημοσιεύοντας στα σόσιαλ μια εικόνα του εαυτού του (προϊόν τεχνητής νοημοσύνης) ως Πάπα. Αν το κάνει ένας δεκαεξάρης, όχι απλώς το προσπερνάς, δεν του δίνεις καν σημασία. Από έναν αρχηγό κράτους όμως – του ισχυρότερου κράτους στον κόσμο, για να μην ξεχνιόμαστε – είναι μια προσβολή άνευ λόγου ή, μάλλον, αφού αναφέρομαι στον πρόεδρο Τραμπ, είναι μια μ@λ@κί@. Γιατί, στο κάτω-κάτω, το Βατικανό δεν είναι η Γουατεμάλα· είναι ένας θεσμός με ιστορία και πολιτική πείρα κοντά δύο χιλιετιών, του οποίου η πνευματική επιρροή εκτείνεται σε περίπου ενάμισι δισεκατομμύριο πιστούς ανά την υφήλιο. Το Βατικανό, από την πλευρά του, απάντησε στην προσβολή με τον πιο κομψό και οδυνηρό τρόπο: εξέλεξαν έναν Αμερικανό, ο οποίος, με τη ζωή του και τις αξίες που υπηρέτησε, εκπροσωπεί το είδος της Αμερικής που ο Ντόναλντ περιφρονεί και κοροϊδεύει. Ο εκλεγείς Ρόμπερτ Πρέβοστ, θυμίζω, έχει περάσει όλη τη ζωή του σε ιεραποστολές στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Ο νέος Πάπας δεν είναι μόνο διάδοχος του Φραγκίσκου με την τεχνική έννοια του όρου, έχει και όλες τις προδιαγραφές για να είναι η συνέχειά του – άλλωστε, ο Φραγκίσκος άνοιξε πολλά θέματα, δεν έλυσε όμως κανένα.

Το πιο ωραίο στην απάντηση του Βατικανού; Οτι κανείς δεν μπορεί να τους πει τίποτα. Δεν έφταιγαν οι καρδινάλιοι. Ποιοι καρδινάλιοι; Το Αγιο Πνεύμα τα έκανε όλα! Με την ευκαιρία αυτή, καταλαβαίνουμε κιόλας γιατί η πλατεία του Βατικανού είναι ο παράδεισος των ιπτάμενων απογόνων των δεινοσαύρων, που ονομάζουμε περιστέρια. Καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο λόγος της μόνιμης παρουσίας, και μάλιστα σε τόσο μεγάλο αριθμό, αυτών των ενοχλητικών και αηδιαστικών πλασμάτων. Είναι για να μπαινοβγαίνει incognito το Αγιο Πνεύμα. Και τούτο επειδή κατά την παράδοση και τις γραφές το Αγιο Πνεύμα εμφανίζεται ως περιστερά. Με τις δυνατότητές του, όλοι καταλαβαίνουμε ότι θα μπορούσε να εμφανίζεται ως οτιδήποτε, προτιμά όμως τη συγκεκριμένη μορφή. Ευτυχώς, εδώ που τα λέμε, γιατί αν προτιμούσε μορφή καμηλοπάρδαλης, η πλατεία του Αγίου Πέτρου θα ήταν γεμάτη καμηλοπαρδάλεις – δεν θα ήταν καλό για τις δημόσιες σχέσεις της Εκκλησίας…

Φυσικά, δεν μπορούμε ποτέ να ξέρουμε αν πράγματι ήταν αυτά τα κίνητρα για την εκλογή του διαδόχου του Φραγκίσκου. Ούτε μπορούμε να ξέρουμε αν όσοι τον ψήφισαν το έκαναν για τους ίδιους λόγους. Το βέβαιο όμως είναι ότι το τεράστιο κοινό παγκοσμίως, που παρακολούθησε την υπόθεση, οπωσδήποτε κάνει τον συσχετισμό αυτόν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι καρδινάλιοι (άνθρωποι του κόσμου, μην ακούτε…) το είχαν υπ’ όψιν ότι η επιλογή τους μπορούσε να εκληφθεί ως απάντηση στον πρόεδρο Τραμπ. Δεν τους ένοιαξε όμως. Ο Τραμπ, η Αμερική η ίδια ακόμη, είναι μικρές ποσότητες σε σύγκριση με την Εδρα του Αγίου Πέτρου.

Το αποδεικνύει, νομίζω, και η επιλογή του ονόματος του νέου Πάπα: Λέων ΙΔ΄. Με 14 μέχρι τώρα, οι Λέοντες διατρέχουν την ιστορία του Βατικανού, οι δε τρεις σημαντικότεροι συνδέονται με κρίσιμες καμπές στην εξέλιξη του θεσμού. Ο πρώτος Λέων ο Μέγας ήταν ο πρώτος που ενταφιάστηκε στον Αγιο Πέτρο. Δικαίως, γιατί έσωσε τη Ρώμη από τον Αττίλα τον Ούννο (τον αυθεντικό) και, επίσης, επέβαλε την εκκλησιαστική εξουσία του Πάπα στη Δύση. Ηταν επίσης σπουδαίος θεολόγος, δικές του ήταν οι θέσεις που επικράτησαν στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας. Ο Λέων Θ΄, στα μέσα του 11ου αιώνα, αποκαθιστά τη σοβαρότητα του αξιώματος, που είχε περάσει μεγάλη κρίση. Είναι αυτός που εκσυγχρονίζει την κυβέρνηση του Βατικανού, παύει κολλητούς και γλείφτες από τη Ρωμαϊκή Κουρία και προσλαμβάνει τους καλύτερους. Του καταλογίζεται, ωστόσο, το Σχίσμα του 1054. Δεν έφταιγε εκείνος, ήταν στο νεκροκρέβατό του, στη βάρδια του όμως συνέβη.

Τέλος, ο πλησιέστερος χρονικά σε εμάς είναι ο Λέων ΙΓ΄ (1878-1922), που όπως λέγεται ενέπνευσε τον Ρόμπερτ Πρέβοστ για την επιλογή του ονόματος. Αυτός ήταν σπουδαίος Πάπας για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή βρήκε και επέβαλε τη μέση οδό στην αντιπαράθεση Κράτους και Εκκλησίας, που είχε αποδυναμώσει το Βατικανό καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Δεύτερον, ήταν εκείνος που αναγνώρισε τη νέα κοινωνική πραγματικότητα που είχε δημιουργήσει η Βιομηχανική Επανάσταση και, με μία περίφημη εγκύκλιο του 1891, διατύπωσε θέσεις για τις υποχρεώσεις του κεφαλαίου και τα δικαιώματα της εργασίας. Ξεκίνησε, στην πραγματικότητα, τον διάλογο με μαρξιστές και σοσιαλιστές. Ανοιξε την πόρτα από την οποία πέρασε ο Φραγκίσκος και, την περασμένη Παρασκευή, Ο Λέων ΙΔ΄.

Τελευταία Νέα