Τρία είναι τα μέρη που μας συνθέτουν: σώμα, νους και ψυχή. Τρία τα στοιχεία που μας σμιλεύουν: άνεμος, νερό, πέτρα. Τρεις οι στιγμές που μας διαπερνούν: παρελθόν, παρόν και μέλλον. Με πρώτες ύλες όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και τη διαχρονική γοητεία που του ασκεί ο αριθμός τρία, ο Νταμιέν Ζαλέ χτίζει την παράσταση «Thrice» που θα παρουσιαστεί στις 23 Ιουλίου στο πλαίσιο του 21ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Ο γαλλοβέλγος δημιουργός, ένας από τους πιο ανήσυχους κι επιδραστικούς χορογράφους της εποχής μας, φτιάχνει ένα τρίπτυχο έργο όπου ο χορός γίνεται ρήγμα και πέρασμα χωρίς στόμφο ή φίλτρα. Μια ιστορία σωμάτων που προσπαθούν να μη μείνουν άκαμπτα. Με αυτή την αφορμή, ο Νταμιέν Ζαλέ μίλησε στο «Νσυν».

Τι σημαίνει για εσάς το «Thrice»; Πώς προέκυψε η ιδέα ενός τριπτύχου βασισμένου στα στοιχεία της φύσης;

Thrice σημαίνει «τρεις φορές», καθώς η παράσταση αποτελείται από τρία τρίο και καταλήγει σε ένα κομμάτι για εννιά χορευτές. Ηθελα να βρω μια λέξη που θα μας βυθίσει άμεσα στη λογική της πρότασης. Δουλεύω μ’ έναν πολύ μαθηματικό τρόπο, πάντα αφιερώνω πολύ χρόνο στον καθορισμό του αριθμού των χορευτών σε κάθε έργο μου. Χρησιμοποιώ αριθμούς και ρυθμικές παρτιτούρες για να συνθέσω, όπως στο μεσαίο κομμάτι «Les Μédusés», όπου οι χορευτές κινούνται μέσα από πολύ περιοριστικά ρυθμικά μοτίβα. Ο χρόνος μπορεί να μετατραπεί σε αριθμούς, επομένως η χορογραφία, που κατά κάποιον τρόπο σμιλεύει τον χρόνο, είναι μια μαθηματική υπόθεση, μεταξύ άλλων. Οταν ανακάλυψα το ποίημα του Οκτάβιο Πας «Ανεμος, νερό, πέτρα», σκέφτηκα ότι ήταν ένας ενδιαφέρων καμβάς για να επιμεληθώ μια βραδιά χορού με μικρά έργα, ξεκινώντας με το κομμάτι «Βrise-lames» που δημιούργησα το 2020 στην Οπερα του Παρισιού κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού, αλλά που δεν γνώρισε ποτέ το κοινό λόγω του lockdown. Είναι ένα κομμάτι που εξερευνά τις μεταφορές των κυμάτων στη ζωή μας. Το σώμα μας αποτελείται από περισσότερο από 60% νερό, οπότε είναι το κύριο στοιχείο από το οποίο αποτελούμαστε. Ορισμένα μέρη του σώματός μας είναι επίσης στερεά, όπως μια πέτρα, και επιβιώνουμε χάρη στην αναπνοή του αέρα, οπότε αποτελούμαστε και από αέρα. Στο έργο μου μού αρέσει να υπενθυμίζω στοιχειώδη γεγονότα που πολύ συχνά θεωρούμε δεδομένα.

Το «Thrice» φαίνεται να απομακρύνεται από την τεχνικά πολύπλοκη σκηνογραφία και να κινείται προς μια μινιμαλιστική προσέγγιση. Είναι αυτό για εσάς μια μορφή επιστροφής στις ρίζες σας;

Στις στοιχειώδεις ρίζες! Κάθε έργο που κάνω είναι η εξερεύνηση μιας νέας χορογραφικής έρευνας και ενός νέου κόσμου. Συνειδητοποιώ επίσης ότι, παρόλο που αγαπώ αυτού του είδους τις εκτεταμένες εμπειρίες που προσφέρουν αυτές οι συνεργασίες με εικαστικούς καλλιτέχνες, μερικές φορές μπορούν επίσης να περιορίσουν τις χορογραφικές δυνατότητες. Η επιστροφή στη γυμνή σχέση του χορού και της μουσικής είναι επίσης πολύ σημαντική για μένα. Συνεργάζομαι λοιπόν με εικαστικούς καλλιτέχνες, καθώς τα τρία χορευτικά έργα έχουν το καθένα ένα χορευτικό δάπεδο σχεδιασμένο από έναν εικαστικό καλλιτέχνη: τον Jim Hodges, τον Carlos Marques da Cruz και τον JR. Οι χορευτές κυλούν αυτά τα χαλιά το ένα πάνω στο άλλο και οι μεταβάσεις είναι τόσο χορογραφημένες όσο και τα ίδια τα έργα. Επομένως, εξακολουθεί να μοιάζει με εγκατάσταση.

Ποια συναισθήματα ή ερωτήματα ελπίζετε ότι θα προκαλέσει αυτό το έργο στο κοινό;

Πιστεύω ότι η ποίηση είναι το απόλυτο όπλο αντίστασης ενάντια στην παγκόσμια άνοδο του ολοκληρωτισμού, του φυλετισμού και της έλλειψης αποχρώσεων στον γενικό λόγο. Τα τρία έργα μιλούν για την υπέρβαση των ορίων, την εύρεση της ελευθερίας, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι το κάνουν με συλλογική αίσθηση, με πραγματική αίσθηση φροντίδας για τον άλλον. Το «Les Médusés» δημιουργήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου, είναι ένα γυναικείο τρίο με έμπνευση τα γλυπτά των Νυμφών του αιθρίου Μαρλί, οι οποίες μοιάζουν να ρίχνουν ή να βρίσκονται υπό την επήρεια ενός ξορκιού. Αυτές οι γυμνές και σαγηνευτικές γυναίκες έγιναν γλυπτά από άνδρες καλλιτέχνες. Στον χορό φαίνονται να έχουν κολλήσει σε γλυπτικές μορφές, καταφέρνοντας να κινηθούν μόνο για να πάρουν μια άλλη θέση. Ηθελα κατά κάποιον τρόπο να δημιουργήσω αυτό το έργο ως τρεις γυναίκες που προσπαθούν να σπάσουν το περιοριστικό ξόρκι του ανδρικού βλέμματος. Το τέλος του «Βrise-lames» έχει επίσης πολιτική απήχηση, καθώς θυμίζει την τραγωδία που ζούμε καθημερινά στη Μεσόγειο Θάλασσα. Η εικόνα που ανέπτυξα με τον JR έρχεται στο τέλος, ως ένα είδος παζλ που συμπληρώνεται, μια στιγμή όπου το κοινό είναι απόλυτα συντονισμένο με τον αγώνα που δίνουν οι χορευτές, νιώθοντας, ελπίζω, πλήρη ενσυναίσθηση μαζί τους.

Χορογραφήσατε πρόσφατα το «Εμίλια Πέρεθ», μια ταινία που μιλάει για την ελευθερία μέσω της αλλαγής. Θεωρείτε ότι το σώμα όταν χορεύει είναι πιο ελεύθερο από ό,τι όταν μιλάει;

Δεν ξέρω αν είναι πιο ελεύθερο, αλλά σίγουρα είναι πιο ειλικρινές. Εκτιμώ πολύ τις λέξεις, αλλά πολύ συχνά μεταφέρουν ψέματα και ψευδαισθήσεις. Το να δουλεύεις με το σώμα σου είναι σαν να δουλεύεις με τη φύση. Εχουμε αυτή τη λανθασμένη αντίληψη ότι γνωρίζουμε και ελέγχουμε το σώμα μας, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που το σώμα σου γνωρίζει καλύτερα από τη συνείδησή σου. Και πιστεύω ότι το να χορεύεις και να είσαι σε επαφή με το σώμα σου καθημερινά σού διδάσκει αρχές που μπορείς να εφαρμόσεις σε πολλούς τομείς της ζωής σου και που μπορούν πραγματικά να σε απελευθερώσουν από πολλές ψυχικές παγίδες.